Grotten zijn natuurlijke gevormde onderaardse ruimtes. Ze worden vaak gevormd door oplossing van kalksteen in koolzuurhoudend water. Dit noemen we “karst”. Andere voorbeelden van natuurlijke grotten zijn “lava-grotten” of “ijs-grotten”.
Soorten Grotten
Natuurlijke grotten kunnen op verschillende manieren ontstaan.
Karstgrotten: Gevormd door oplossing
Karstgrotten behoren tot de meest voorkomende grotten ter wereld en ontstaan door het oplossen van kalksteen in koolzuurhoudend water. Deze oplossingsprocessen creëren een intrigerend ondergronds netwerk van gangen en kamers, waardoor grotten hun kenmerkende schoonheid en complexiteit krijgen. In België zijn vooral karstgrotten te vinden, met uitgestrekte gebieden in het zuidelijke deel van het land, in de kalksteenlagen die geologen aanduiden als het “Devoniaan” en “Dinantiaan”. Enkele van de meest bekende en indrukwekkende grotten van België, zoals de Grotten van Han, Remouchamps, Rochefort en Hotton, zijn gevormd uit karstgesteente.
Pseudokarstgrotten: Gevormd door erosie
Ook in zandsteen kunnen grotten gevormd worden. Ze ontstaan door een erosievorm genaamd alveolen. In de literatuur zijn er verschillende verklaringen te vinden. Een veel voorkomende verklaring is dat het zout tussen de zandkorrels water opneemt en vervolgens uitzet waardoor de zandkorrels loslaten. De wind doet de rest. Een andere (nieuwere) theorie is dat bacteriën ook een rol spelen bij het ontstaan van zandsteengrotten.
Ijs-grotten: Gevormd door smeltwater
Ook in ijs treffen we grotten aan. Smeltwater dat over de gletsjer stroomt, verdwijnt via spleten die “moulins” of smeltwaterspleten worden genoemd. Het stroomt meestal tussen de gletsjer en de ondergrond verder en komt uiteindelijk tevoorschijn bij het gletsjerfront als een gletsjerbeek. Onderweg smelt het smeltwater het gletsjerijs lokaal, waardoor grotten kunnen ontstaan. Deze grotten veranderen voortdurend van vorm omdat het ijs veel sneller smelt dan gesteente oplost. Bovendien zijn gletsjers constant in beweging, met stroomsnelheden tot wel 200 meter per jaar. Vaak is er een grotere grot te zien in het gletsjerfront, mede omdat de temperatuur van de buitenlucht van invloed is op de vorming van de grotten.
Lava-grotten: Gevormd door stolling
Lavagrotten ontstaan doordat een lavastroom aan de buitenzijde afkoelt, waardoor een rotskorst rond het nog vloeibare binnenste ontstaat. Wanneer de lavastroom volledig is gestold en de vloeibare lava eruit stroomt, blijft er een holte achter, wat resulteert in de vorming van lavagrotten
Grotten in België
In België vinden we voornamelijk grotten gevormd uit karst. De karst-gebieden bevinden zich ten zuiden van het land, in de kalksteenlagen die door geologen worden aangeduid als het “Devoniaan” en “Dinantiaan”. In de Devoniaan kalksteenlaag bevinden zich de grootste en bekendste grotten van België, zoals de Grotten van Han, Remouchamps, Rochefort en Hotton.
Toeristische grotten in België:
- Grotten van Han – Met een netwerk van 14.248 meter aan galerijen zijn de Grotten van Han het langste grottenstelsel van België.
- Grotten van Remouchamps – Deze grotten bevinden zich in de provincie Luik in de Belgische Ardennen en bieden de langste ondergrondse vaartocht.
- Grottes de Hotton
- Grotte de Lorette, Rochefort
- Grottes de Neptune, Couvin
Grotten in Nederland
Nederland kent geen échte grotten, toch bevinden er zich in het zuiden nabij Maastricht enkele karstgangen in het kalksteenpakket.
Grotten in Frankrijk
- Grotten van Lascaux – Deze grotten bevinden zich in de Dordogne in het zuidwesten van Frankrijk en herbergen meer dan 600 prehistorische muurschilderingen. Hoewel de oorspronkelijke grot gesloten is, is er een identieke replica gebouwd die bezocht kan worden. Officiële website: link
- Grotten van de Jura – In het Jura-gebergte kun je ondergrondse tochten maken en de ondergrondse ruimte uit de ijstijd verkennen, met stalagmieten, stalactieten en bijzondere formaties. Officiële website: link
- Grotte de Baume-les-Messieurs – Deze grot is gemakkelijk toegankelijk en ideaal voor een kennismaking met speleologie. Het bevindt zich in het dorp Baume-les-Messieurs, dat bekend staat als een van de mooiste dorpen van Frankrijk. Officiële website: link